Atatürk’e hakaret etme suçu ve diğer Atatürk aleyhine işlenen suçlar, ”Atatürk Aleyhinde İşlenen suçlar” isimli özel bir kanun kapsamında düzenlenir.
Söz konusu kanuna göre; sözlü, yazılı veya çeşitli şekillerde işlenmesi mümkün olan iki ayrı suç tipi bulunur:
- Atatürk’ün hatırasına hakaret etme suçu,
- Atatürk’ü temsil eden heykel, büst veyahut Atatürk’ün mezarını tahrip etme, kırma, bozma, saygısızlık etme veya kirletme suçu.
Atatürk’e hakaret suçu, şu anda en fazla internetten sosyal medya platformlarında işlenmektedir.
5816 Sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun
Madde 1 – Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret eden veya söven kimse bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Atatürk’ü temsil eden heykel, büst ve abideleri veyahut Atatürk’ün kabrini tahrip eden, kıran, bozan veya kirleten kimseye bir yıldan beş yıla kadar ağır hapis cezası verilir.
Yukardaki fıkralarda yazılı suçları işlemeye başkalarını teşvik eden kimse asıl fail gibi cezalandırılır.
Madde 2 – Birinci maddede yazılı suçlar; iki veya daha fazla kimseler tarafından toplu olarak veya umumi veya umuma açık mahallerde yahut basın vasıtasiyle işlenirse hükmolunacak ceza yarı nispetinde artırılır.
Birinci maddenin ikinci fıkrasında yazılı suçlar zor kullanılarak işlenir veya bu suretle işlenmesine teşebbüs olunursa verilecek ceza bir misli artırılır.
Atatürk’ün Hatırasına Karşı İşlenen Hakaret Suçu ve Cezası
Hakaret suçu, sıklıkla halen hayatta olan insanlar aleyhine işlenir. Suç artık hayatta olmayan birine karşı işlenirse hatırasına hakaret edilebilir. Kişinin hatırasına karşı işlenen hakaret suçu, genel bir suç olarak 5237 sayılı TCK’nın 130. maddesi kapsamında düzenlenmiştir. Atatürk’ün hatırasına hakaret veya sövme suçu ise 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun’un 1/1. maddesinde özel olarak düzenlenmiştir. Bu suç tipiyle Atatürk’ün manevi varlığı ve hatırası korunması amaçlanır.
Atatürk’e hakaret suçu, genel kast ile işlenebilen bir suçtur. Yani, failin Atatürk’ün hatırasına hakaret veya sövme teşkil eden hareketi yapması yeterlidir, hangi saikle neden bu hareketi yaptığının suçun oluşumu açısından bir önemi yoktur.
Atatürk’e Hakaret Suçunun Cezası
Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret eden veya söven kişi 5816 sayılı kanuna göre 1 seneden 3 seneye kadar hapis cezasına çarptırılır.
Atatürk’ün Heykeline, Büstüne veya Mezarına Zarar Verme Suçu
Atatürk’ü temsil eden heykel, büst ve abideleri (anıtları) veyahut Atatürk’ün mezarını tahrip etme, kırma, bozma veya kirletme 5816 sayılı kanunda suç olarak düzenlenmiştir.
Atatürk’ün Heykel, Büst veya Mezarına Zarar Vermenin Cezası: Atatürk’ü yansıtan heykel, büstleri tahrip eden veyahut Atatürk’ün mezarına zarar veren kıran, bozan veya kirleten kişi 5816 sayılı kanuna göre 1 seneden 5 seneye kadar ağır hapis cezasına çarptırılır.